وی با شور و حرارت درباره اهمیت روابط تجاری بین ایران و آفریقا و به‌خصوص اوگاندا صحبت می‌کند. به اعتقاد وی، جامعه صنعتی و تجاری ایران دارای ظرفیت‌های فراوانی است که می‌تواند از آن در آفریقا بهره بگیرد. دکتر کیسوله می‌گوید ایرانیان در صنعت و بسیاری زمینه‌های دیگر به‌خود اتکا دارند. مصاحبه با وی را می‌خوانید.
- چه مدتی است که به‌عنوان سفیر در تهران حضوردارید؟
من نخستین سفیر اوگاندا در ایران هستم که هشت‌سال پیش در دوره ریاست‌جمهوری آقای خاتمی در سال2004 به تهران آمدم. من فراتر از دوره کاری‌ام در تهران مانده‌ام، زیرا ما نمی‌خواهیم شتاب‌زده تصمیم بگیریم. ما می‌خواهیم درباره ایران یاد بگیریم و اطلاعات درستی درباره آن به‌دست آوریم. من دکتری شریعت دارم و قبلا استاد دانشگاه ماکرره بودم که یکی از بزرگ‌ترین دانشگاه‌های اوگانداست. قبلا سفیر اوگاندا در عربستان سعودی، کویت، قطر، بحرین، امارات متحده عربی و عمان بودم. پس از اینکه موفق شدیم روابط خوبی بین کشورمان و این کشورها برقرار کنیم، رئیس‌جمهورمان تصمیم گرفت من به ایران بیایم و سفارت اوگاندا را افتتاح کنم. این سفارت مرکز هماهنگی روابط ما با دیگر کشورهای منطقه است. ما در کشورهای پاکستان، ازبکستان، قزاقستان و افغانستان- و قبلا ترکیه - اکردیته هستیم. ما می‌خواهیم فرصت‌های موجود را برای همکاری پیدا کنیم. هر جا که زمینه‌ای برای استفاده از فرصت‌ها وجود داشته باشد، سفارت افتتاح می‌کنیم. چندی پیش، امور ترکیه را از ایران جدا و در این کشور سفارت تأسیس کردیم. با ترکیه همکاری تجاری، فرهنگی و آموزشی داریم و از این‌رو تصمیم گرفتیم سفارت مستقلی در ترکیه تأسیس کنیم. من الان حدود هشت‌سال است که در ایران هستم و آشنایی بسیار خوبی با ایران پیدا کرده‌ام. به بسیاری از استان‌ها رفته‌ام و با آنها رابطه ایجاد کرده‌ام؛ مشهد، اصفهان، شیراز، اهواز، مازندران، کرمان، زنجان و دیگر بخش‌های ایران. مایلم به ملت ایران بابت دستاوردهای خوبی که داشته‌اند، تبریک بگویم.
- مناسبات تجاری ایران و آفریقا چه ظرفیت‌ها و موانعی دارد؟
چالش ما این است که چگونه می‌توانیم با ایرانی‌ها همکاری کنیم. خوشحالم که اعلام کنم پس از آنکه آن فرصت‌ها را دیدیم، به برنامه‌ریزی برای همکاری پرداخته‌ایم؛ مثلا صنایع ایران می‌توانند صادر شوند. آنها کیفیت و قیمت مناسبی دارند اما بزرگ‌ترین مشکل این است که آفریقا را نمی‌شناسند یا اطلاعات بسیار اندکی از آن دارند. این اطلاعات اندک مانع همکاری است. کار زیادی باید انجام شود تا آفریقا را به ایرانی‌ها معرفی کنیم و ایران را به آفریقایی‌ها. باید آفریقا را به برخی نهادها معرفی کنیم. برخی نهادها مثل اتاق بازرگانی اطلاعات اندکی درباره آفریقا دارند اما در استان‌ها آشنایی با آفریقا وجود ندارد. من تمرکز زیادی بر زنجان کرده‌ام. چندبار با استاندار زنجان دیدار کرده‌ام و متوجه شده‌ام خیلی برای مواجهه با آفریقا مصمم است. وی گروهی متشکل از اتاق تعاونی و اتاق بازرگانی ایجاد کرده و با هم اصول اولیه همکاری را طراحی کرده‌ایم. چند هیأت از زنجان به اوگاندا رفته‌اند و در منطقه آزاد تجاری در اوگاندا فعال شده‌اند. البته منطقه آزاد تجاری در اوگاندا با آن منطقه آزاد تجاری که در ایران می‌شناسید، یکسان نیست. دولت ایران منابع مالی را صرف می‌کند تا افرادی را به نمایشگاه‌های گوناگون در آفریقا بفرستد اما من متوجه شده‌ام که این افراد و هیأت‌ها تصویر درستی از ایران به‌دست نمی‌دهند؛ مثلا وقتی کسی از ایران به بازار آفریقا می‌رود، ماکارونی می‌برد. در آفریقا به جز چند کشور، کسی از نبود ماکارونی نمی‌میرد. ماکارونی محصولی نیست که بتواند ایران را معرفی کند، یا مثلا پسته؛ فرد آفریقایی نباید فکر کند تنها محصول ایران ماکارونی و پسته است. شما دارو، پمپ آب، تراکتور و ماشین‌آلات کشاورزی خوبی دارید. اما کسانی که به نمایندگی از ایران میآیند، این تصور را ایجاد می‌کنند که ایران فقط ماکارونی و پسته تولید می‌کند.
- چه اقدام‌هایی برای گسترش تجارت بین ایران و اوگاندا صورت گرفته است؟
من به این نتیجه رسیده‌ام که بهترین راه این است که بازارمان را روی کالاهای ایرانی بگشاییم. ما قطعه زمینی را به تولیدکنندگان ایرانی داده‌ایم تا منطقه آزاد تجاری ایجاد کنند. این منطقه آزاد تجاری یک انبار بسیار بزرگ سر باز است. هر کسی می‌تواند تولیدات خود را برای فروش به این محل بیاورد و مالیات نپردازد. متأسفانه این طرح هنوز اجرا نشده است. این طرح برای تقویت روابط دوجانبه بسیار مهم است؛ زیرا هر تولیدکننده‌ای در ایران که بخواهد به اوگاندا جنس صادر کند، می‌تواند کالاهایش را به این محل بفرستد و بدون مالیات بفروشد. این طرح دسترسی خوبی برای ایران به بازار شرق آفریقا فراهم می‌کند، یعنی اوگاندا،کنیا، تانزانیا، سودان‌جنوبی، بروندی، رواندا و کنگوی شمالی. سفارت اوگاندا با وزارت خارجه ایران همکاری نزدیکی دارد تا این طرح را به واقعیت تبدیل کند. این یک بخش است. بخش دیگر استفاده از پیشرفت‌های ایران در داروسازی و تجهیزات پزشکی است. در این مدت، متوجه شده‌ام که برخی شرکت‌های ایرانی از روش نادرستی برای معرفی داروها به بازار آفریقا استفاده می‌کنند. دارو مانند کالایی نیست که آدم کنار جاده بگذارد و هرکس رد شد، بخرد. دارو روش خاصی برای ارائه می‌خواهد. باید گروه پزشکی داشت، مرکز بهداشتی داشت. نباید توقع داشت که داروهای ایرانی را آمریکایی‌ها به بازار آفریقا معرفی کنند. نباید توقع داشت که هندی‌ها داروهای ایرانی را معرفی کنند، زیرا آنان داروهای ساخت خود را دارند. شرکت‌های داروسازی می‌خواهند مستقیما وارد بازار شوند اما اینگونه نمی‌شود. باید اول درمانگاه راه انداخت، بعد داروخانه و بعد داروها را در بازار ثبت کرد. البته دولت ایران درمانگاهی در اوگاندا ساخته است که امیدواریم تا پایان سال‌جاری( اسفند‌ماه) افتتاح شود. این درمانگاه زیرنظر هلال‌احمر ایران اداره خواهد شد. اگر این طرح موفق باشد، فرصتی در اختیار داروسازان ایران قرار می‌دهد تا از مجرای مناسب به بازار داروی اوگاندا و بعد از آن شرق آفریقا دسترسی پیدا کنند. ایران تجربه خوبی هم در کشاورزی دارد. ایران 65دستگاه تراکتور به اوگاندا اهدا کرد که ما از آن برای معرفی قابلیت‌های ایران در عرصه ماشین‌آلات کشاورزی استفاده کرده‌ایم. در اوگاندا یک ایرانی هست به اسم محمدموسوی که بیش از 2هزار و 500هکتار زمین را ذرت کاشته است.
- در سال‌های نه چندان دور، اوگاندا وضعیت اقتصادی خوبی نداشت اما در سال2008 رشد اقتصادی قابل‌توجهی را ثبت کرد. این رشد غیرمنتظره حاصل چه اقدامی بود؟
پیش از دولت فعلی، نظام اوگاندا تقریبا دیکتاتوری بود؛ یعنی پیش از یوری‌موسوینی، رئیس‌جمهور فعلی، مردم نقشی در امور کشورشان چه سیاسی چه اقتصادی نداشتند و شخص دیگری برایشان تصمیم می‌گرفت. اکنون اوگاندایی‌ها آزاد هستند و رئیس‌جمهور با رأی مردم انتخاب می‌شود بنابراین مردم دمکراسی دارند. دولت برای مردم تعیین‌تکلیف نمی‌کند که چه کار کنند. همه آزاد هستند. این یکی از مهم‌ترین عواملی است که اجازه داد اوگاندا رشد اقتصادی خوبی داشته باشد. اکنون بحث آزادی در این زمینه در جریان است که چگونه باید از منابع نفت استفاده کرد. دولت من به مبارزه با فساد و به شفاف بودن متعهد است. تنها به این شکل است که می‌توان روند رشد اقتصادی را حفظ کرد. قدرت متعلق به مردم است. اوگاندایی‌ها حق دارند آنچه را می‌خواهند بیان کنند.
- اوگاندا در نقطه راهبردی آفریقا قرار دارد. برخی کشورهای پیرامون شما مانند کنگو و سودان‌جنوبی دچار مشکلات داخلی هستند. تأثیر این مشکلات بر کشور شما چه بوده است؟
اگر کسی آتشی بیفروزد، دود آن به‌طور خودکار به سوی شما می‌آید. اگر مشکلی در سودان‌جنوبی وجود دارد، آوارگان به سرزمین ما میآیند. در کنگو هم همین وضع است. آوارگان برای زنده ماندن به کشور ما میآیند. به دلایل بشردوستانه نمی‌توانیم آنان را بیرون کنیم. مشکلات آنها به داخل کشور ما نیز سرریز می‌شود اما این مشکلات به‌گونه‌ای نیست که نظام را تحت‌تأثیر قرار دهد. بی‌ثباتی در کشورهای اطراف بر وضعیت اوگاندا تأثیر می‌گذارد اما ما می‌توانیم آن را کنترل کنیم.
- اتهام‌هایی در زمینه دخالت اوگاندا در امور داخلی کنگو وجود دارد. آیا این امر درست است؟
نه. همانطور که گفتم وقتی کسی آتشی برمی‌افروزد، دود آن را باد به سوی شما می‌آورد. آیا شما خواسته‌اید که دود به سمت شما بیاید؟ آیا می‌توانید خود را از آثار آن محفوظ بدارید؟ وضع اوگاندا اینگونه است. وقتی آوارگان به سمت کشور شما میآیند، شما دخالت نمی‌کنید بلکه می‌کوشید امور داخلی خود را سامان دهید. این را برخی دخالت در امور داخلی کنگو خوانده‌اند. ما به آنها می‌گوییم به کشورتان سامان دهید و مشکلات‌تان را به کشور ما صادر نکنید. اخیرا کمیته‌ای با حضور رئیس‌جمهور اوگاندا و رئیس‌جمهور کنگو به همین منظور تشکیل شده است. شاید عده‌‌ای این را به اشتباه مداخله توصیف کنند.
- آمریکایی‌ها می‌گویند القاعده می‌کوشد پایگاه‌هایی در برخی کشورهای آفریقایی ازجمله مالی و سومالی برپا کند. آیا شما هم مشکلی با القاعده دارید؟
ما تندروهای اسلامی در اوگاندا نداریم، هر چند که گروه سلفی داریم. دولت متعلق به همگان است و همه می‌توانند به دین خود پایبند باشند، مشروط به آنکه به ثبات و آزادی دیگران خدشه وارد نکند. اوگاندا دارای نیروی پاسدار صلح در چارچوب اتحادیه آفریقاست. شاید به همین علت برخی افراد درک نادرستی از سیاست‌های اوگاندا داشته باشند. اتحادیه آفریقا از ما خواهش کرده است به نیروی پاسدار صلح در سومالی بپیوندیم تا به ایجاد ثبات در این کشور کمک کنیم. القاعده در اوگاندا حضور ندارد.
- به‌نظر می‌رسد کشورهای آفریقایی اکنون می‌کوشند موضع بسیار مستقلانه‌تری در مسائل بین‌المللی اتخاذ کنند. آیا کشورهای آفریقایی تغییری کرده‌اند که اعتماد به نفس لازم را برای ایفای نقش مستقل پیدا کرده‌اند؟
قطعا همینطور است. همه کشورهای آفریقایی مستقلانه عمل می‌کنند. اتحادیه آفریقا مستقل است و سازوکارهای نظامی و سیاسی خاص خود را دارد. اکنون آفریقا رهبرانی دارد که می‌توانند بنشینند و درباره منافع مردم این قاره تصمیم بگیرند. این روندی است که جریان دارد و امیدواریم که ادامه یابد.
- شما گفتید پیش از اینکه به تهران بیایید، درکشورهای دیگری سفیر بوده‌اید. به‌نظر شما چه چیزی تهران را از این شهرها متمایز می‌کند؟
چیزهای زیادی در تهران هست که منحصر به فرد است؛ مثلا بیشتر پیشرفت‌هایی که شده به‌دست خود ایرانیان انجام شده است اما در کشورهای دیگر به خارجی‌ها متکی بوده‌اند. اخیرا از برج میلاد تهران بازدید کردم که توسط ایرانیان طراحی و اجرا شده است و اداره می‌شود. این نوع طراحی منحصر به فرد است. ایران کشوری تاریخی است که تازه تأسیس نشده است. در مقایسه با کشورهای خلیج‌فارس، ایران صنایع بیشتری دارد که می‌تواند به آنها تکیه کند. ایران با موفقیت با بسیاری از کشورهای آفریقایی رابطه برقرار کرده است. از حدود 53کشور آفریقایی حدود 20کشور در تهران سفارتخانه دارند. این دستاورد بزرگی برای دیپلماسی ایران است. چالش اصلی این است که چگونه منافع دو طرف تأمین شود. ما در راه تحقق این هدف گام برمی‌داریم. باید ببینیم چگونه می‌توانیم این رابطه را به منفعت برای مردم ایران و آفریقا تبدیل کنیم. ما به کندی حرکت می‌کنیم اما گام‌های مطمئنی بر می‌داریم. ایران و آفریقا برای هم اهمیت قائل هستند. ما آینده درخشانی داریم. در آینده نزدیک تدریجا ثمره‌های رابطه ایران و آفریقا را برداشت خواهیم کرد. به بازرگانان ایرانی توصیه می‌کنم بیشتر با آفریقا تجارت کنند. دولت ایران باب رابطه را گشوده است و حالا نوبت افراد است که از این در بگذرند. جامعه تجاری ایران باید از این فرصت استفاده و خود را به آفریقا معرفی کند.
